Odpowiedź jest prosta: można. Dziedziczenie długów, które człowiek posiada w ZUS-ie – to bardzo często dosyć przykra niespodzianka dla rodziny. Ten rodzaj spadku przechodzi razem z innym majątkiem na osoby do tego uprawnione.
W momencie, w którym następuje zgon płatnika, jego nieopłacone składki wraz z odsetkami za zwłokę wchodzą w skład całości majątkowej. W związku z tym są dziedziczone na tzw. zasadach ogólnych, których regulacje można znaleźć w kodeksie cywilnym.
Dług w ZUS-ie może być wynikiem:
• Niezapłaconych składek za ubezpieczenie zdrowotne lub społeczne,
• Niezapłaconych składek na Fundusz Emerytur Pomostowych,
• Niezapłaconych składek Funduszu Pracy,
• Niezapłaconych składek za Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych,
• Odsetek za zwłokę w zapłaceniu obligatoryjnych składek,
• Opłaty prolongacyjnej,
• Kosztów upomnienia za zaległe płatności,
• Kosztów postępowania egzekucyjnego wobec osoby płacącej składki.
Jak widać wyżej, lista jest dość długa.
Spadkobierca ponosi jednak odpowiedzialność za składki zmarłego, pod kilkoma warunkami:
1. Po pierwsze spadkobierca musi przyjąć spadek, bez znaczenia jest natomiast forma dziedziczenia. Niezależnie od tego, czy spadkobierca dziedziczy ustawowo, czy w wyniku testamentu, niezbędna jest deklaracja przyjęcia spadku. Jednak w przypadku, gdy spadkobierca odrzuca to, co darował mu zmarły, odrzuca również inne składowe spadku, nie tylko dług w ZUS.
2. Drugim warunkiem, który musi zostać spełniony, aby ściągnąć zaległość, jest wydanie decyzji przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. W decyzji tej określa się odpowiedzialność każdego ze spadkobierców. W tym celu wszczynane jest postępowanie, którego celem jest przerzucenie odpowiedzialności powstania długu na spadkobierców. W jego trakcie określeni zostają wszyscy spadkobiercy oraz ich udziały w powstałym zadłużeniu. ZUS takich ustaleń dokonuje na podstawie postanowienia o przyjęciu spadku w formie aktu notarialnego lub poświadczenia dziedziczenia.
Wobec powyższego wszelkie kroki, które podejmie Zakład Ubezpieczeń Społecznych w celu ściągnięcia zadłużenia, muszą być poprzedzone postępowaniem spadkowym. Bez znaczenia jest czy postępowanie spadkowe zostało wszczęte na wniosek wierzyciela, dobrowolnie czy przez spadkobierców. Zadłużenie, które pozostawił zmarły, będzie podzielone równomiernie na wszystkich spadkobierców, chyba że w wyniku postępowania spadkowego dokonają oni innego podziału.
